FUNDACJA JANA BLOCHA - Jan Gottlieb Bloch FUNDACJA JANA BLOCHA - Jan Gottlieb Bloch
  • Język polski (polish)
  • Język angielski (english)
  • Start
  • O fundacji
    • Informacja ogólna
    • Misja
    • Statut
    • Władze Fundacji
    • Sprawozdania z działalności
  • Towarzystwo im. JB
  • Kronika wydarzeń
  • Kontakt

Kalendarium życia i działalności Jana Gottlieba Blocha

Empty
  •  Drukuj 
  • Email
Szczegóły
Ogólne
15 luty 2016
Odsłony: 34627

1836, 24 czerwca w Radomiu, w dziewięcioosobowej rodzinie żydowskiego farbiarza tkanin Selima Blocha i Fryderyki (Gdali) z Neumarków, urodził się Jan Gottlieb (Bogumił) Bloch.

1851, przyjazd Jana Blocha do Warszawy; podjął pracę jako goniec w kantorze bankowym Henryka Toeplitza oraz rozpoczął naukę w gimnazjum realnym Jana Nepomucena Leszczyńskiego (brak informacji o jego ukończeniu). Zmienia wyznanie na ewangelicko – reformowane. Następnie wyjeżdża do majątku ziemskiego hr. Hołyńskich na Podolu, gdzie pracuje jako skromny oficjalista.

1855, wyjazd do Petersburga. Podejmuje pracę początkowo w młynie parowym, a następnie wchodzi do grona podwykonawców poszczególnych odcinków budowy kolei warszawsko – petersburskiej. Prawdopodobnie posadę tę zawdzięcza rosyjskiemu biznesmanowi Mikołajowi Skwarcowowi; być może w staraniach o nią pomógł mu Leopold |Kronenberg. Uzupełnia także wykształcenie na studiach za granicą, prawdopodobnie w Berlinie.

1862, z chwilą zakończenia budowy kolei warszawsko – petersburskiej i zdobycia „pierwszego miliona" Bloch otwiera w Warszawie dom bankowy. Kupuje także pałacyk przy skrzyżowaniu ulic Marszałkowskiej i Królewskiej. Zawiera związek małżeński z Emilią Kronenberg, córką Henryka Andrzeja Kronenberga – lekarza w Moskwie, a potem w Warszawie, bratanicą słynnego już wówczas Leopolda Kronenberga (właściciela odziedziczonego po ojcu domu bankowego oraz dzierżawcy intratnego monopolu tytoniowego). Emilia była katoliczką, stąd zapewne wzięły się domniemania o ponownej konwersji, tym razem na katolicyzm, co nie znalazło potwierdzenia w późniejszych faktach. Blochowie mieli pięcioro dzieci: cztery córki: Marię – żonę ziemianina wielkopolskiego i prezesa koła polskiego w parlamencie niemieckim Józefa Kościelskiego, Aleksandrę – żonę ziemianina i pisarza Józefa Weyssenhoffa, które to małżeństwo zakończyło się rozwodem, Emilię – żonę Ksawerego Hołyńskiego, a potem Michała Ordęgi oraz Janinę – żonę profesora anatomii i rektora UJ Kazimierza Kostaneckiego. Syn Henryk ożenił się z hr. Izabelą Wodzińską.

1862 – 1864, Bloch podejmuje rozliczne działania biznesowe, kupuje młyn parowy, inwestuje w przemysł cukrowniczy (cukrownie: Częstocice w Radomskiem, Dobrzelin w okolicach Kutna i Żytyń na Wołyniu) oraz w przemysł tartaczny. W tym czasie utrzymuje zażyłe stosunki z Leopoldem Kronenbergiem, który traktuje Blocha jako swego plenipotenta. W czasie przymusowej emigracji Kronenberga z powodu udziału w powstaniu styczniowym prowadzi jego interesy, między innymi występuje o koncesje na budowę kolei terespolskiej i nadwiślańskiej.

1864, Bloch rezygnuje z ubiegania się wspólnie z Kronenbergiem o koncesje na linię terespolską, następuje rozstanie w interesach, które przerodziło się następnie w zaciekłą rywalizację. Powody tej rezygnacji nigdy nie zostały do końca wyjaśnione.

1865, Bloch otrzymuje koncesję na budowę linii kolejowej z Koluszek do Łodzi Fabrycznej, o długości 27, 5 km, którą realizuje w ciągu trzech miesięcy. Ta linia kolejowa okazała się jednym z najbardziej dochodowych inwestycji Blocha z uwagi na przyjęte w Cesarstwie Rosyjskim i Królestwie Polskim zasady koncesjonowania, gwarantujące inwestorowi zysk (w przypadku braku ustalonych dochodów różnicę pokrywało państwo).

1868, kupuje od Banku Polskiego młyn parowy na Solcu. Bank przejął tę fabrykę za długi od Piotra Steinkellera, znanego przemysłowca i kupca. W kolejnych latach pozyskuje kilka innych nieruchomości na Solcu i przebudowuje znajdujące się obok młyna zakłady mechaniczne na koszary, zwane potem koszarami Blocha.

1869 - 1871, buduje tzw. kolej libawską (z Dyneburga do Libawy), a następnie odcinek Landwarowo - Rommy. Ta inwestycja nie przynosi mu spodziewanych dochodów, ale dzięki niej zyskuje markę doświadczonego i rzetelnego wykonawcy i administratora kolei. Nawiązuje współpracę z inż. Hipolitem Cieszkowskim, z którym będzie ją kontynuował przy kolejnych inwestycjach i projektach.

1870, uczestniczy w powołaniu Banku Handlowego (założonego z inicjatywy Leopolda Kronenberga) i zostaje jednym z jego głównych udziałowców i członkiem władz Banku, z których rezygnuje po krótkim czasie (być może wskutek narastającego konfliktu z Kronenbergiem). W tym samym roku uczestniczy z powołaniu Warszawskiego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia.

1873, zostaje prezesem Giełdy Warszawskiej, przejmując tę funkcję od Leopolda Kronenberga; Bloch był o 24 lata młodszy od swego wielkiego konkurenta, obejmowanie kolejnych funkcji było więc raczej wynikiem następstwa pokoleń, a nie kolejnym przejawem rywalizacji.

1874 i następne, rywalizuje z Leopoldem Kronenbergiem w staraniach o koncesje na kolejne linie kolejowe: nadwiślańską oraz linię Brześć – Kijów. Rywalizację o kolej nadwiślańską przegrywa, głównym udziałowcem zostaje Kronenberg, ale Bloch zyskuje pakiet akcji umożliwiający skuteczne blokowanie strategicznych decyzji konkurenta. Zabiegi o kolej Brześć – Kijów wygrywa, co daje mu (wykorzystane w konsekwencji) szanse na zarządzanie południowo – zachodnimi liniami Cesarstwa: z Odessy do Kijowa, z Kijowa do Brześcia i z Brześcia do Grajewa (do granicy z Niemcami) i prezesurę Towarzystwa Południowo – Zachodnich Dróg Żelaznych. Posiada zresztą większość akcji tych linii. W Towarzystwie (jako podwładny Blocha) pracuje późniejszy minister finansów, a potem premier Rosji Sergiusz Witte. Zaangażowanie Blocha w budowę i administrowanie kolejami (mimo, że nie były to jedyne dziedziny działalności biznesowej) przyniosły mu przydomek „króla polskich kolei".

1875, opracowuje wspólnie z Iwanem Wyszniegradzkim profesorem i późniejszym ministrem finansów Rosji projekt utworzenia Towarzystwa Wzajemnej Pomocy dla Pracowników Kolei Rosyjskich.

1875, rozpoczyna działalność naukową i publicystyczną. Drukuje książkę „O kolejach żelaznych rosyjskich" w wersjach językowych rosyjskiej i francuskiej, za książkę tę otrzymuje złoty medal na Kongresie Geograficznym w Paryżu. Kolejne publikacje to „Wpływ dróg żelaznych na stan ekonomiczny Rosji" (1878 – 1880), za którą otrzymał tytuł radcy stanu i został członkiem komitetu naukowego przy ministrze finansów Cesarstwa. Następnie – „O finansach Rosji w XIX wieku (1882), za którą otrzymał zloty medal na Wystawie Światowej w Paryżu, „Przemysł fabryczny Królestwa Polskiego" (1884), „O kredycie melioracyjnym i stanie rolnictwa w kraju i za granicą" (1890), „Ziemia i jej oddłużenie w Królestwie Polskim" (1891 – 92), „Bank włościański a parcelacja" (1892).

1877, w wyniku kolejnych inwestycji Bloch jest już właścicielem czterech domów czynszowych w Warszawie: przy ul. Królewskiej 25, Marszałkowskiej 64, Solec 30 i Solec 32/34.

1879, zostaje starszym (przewodniczącym) Zgromadzenia Kupców w Warszawie. W ramach tego Zgromadzenia i Giełdy Warszawskiej tworzy Biuro Statystyczne, które będzie uczestniczyć w zbieraniu materiałów do kolejnych publikacji Blocha.

1881, po pogromie w Warszawie w grudniu tegoż roku angażuje się w obronę społeczności żydowskiej, przeznacza duże kwoty na jej wsparcie.

1883, zostaje nobilitowany, otrzymuje tytuł szlachecki i herb Ogończyk Odmienny. Kupuje majątek ziemski (30 włók) w Łęcznej k/Lublina.

1885, po powołaniu komisji ds. rozciągnięcia na tereny Królestwa ustawodawstwa dot. ludności żydowskiej obowiązującego w Cesarstwie, wspólnie z Henrykiem Natansonem staje na czele zespołu przygotowującego opinię na ten temat dla potrzeb komisji.

1886, raport zespołu zostaje skomentowany krytycznie w czasopiśmie „Niwa" pod tytułem „Nie tędy droga". Autor komentarza zarzuca zespołowi Blocha i Natansona stronnicze przedstawienie zasług społeczności żydowskiej dla rozwoju przemysłu i handlu Królestwa i deprecjonowanie roli biznesu polskiego. W odpowiedzi Bloch powołuje tzw. Komisję Żydowską, mającą prostować niesprawiedliwe zarzuty wobec Żydów i zbierać materiały do syntetycznej publikacji na ten temat.

1888 - 89, Bloch podejmuje polemikę z prezydentem Warszawy Sokratesem Starynkiewiczem i zwolennikami kanalizacji miasta. Uważa, że spuszczanie ścieków do Wisły zanieczyści środowisko, proponuje alternatywne rozwiązanie w postaci wozów asenizacyjnych. Swoje poglądy prezentuje w publikacji „Głos w kwestii kanalizacji miasta Warszawy i łączenia nieruchomości z kanałami" (1889).

1889, zakończone zostały prace na wydaniem 5 tomowej publikacji „Sprawnienije materialnogo i nrawstwiennogo sostojanija w czertwie osiedłosti Jewriejew i wnie jego". Już po wydrukowaniu cały nakład spalił się i dorobek Komisji Żydowskiej i samego Blocha na ten temat pozostał praktycznie nieznany.

1891, zostaje członkiem komisji ds. opracowania opinii o działaniach n.t. funkcjonowania miasta w warunkach oblężenia w trakcie działań wojennych. Praca w komisji kieruje jego uwagę w stronę zagadnień rosnącej rywalizacji militarnej mocarstw światowych i rozwiazywania konfliktów międzynarodowych. Zwraca uwagę na rolę czynnika ekonomicznego w zmaganiach wojennych. Zaczyna interesować się ruchem pacyfistycznym. W zbieraniu materiałów dużą rolę odegrało Biuro Statystyczne.

1893 – 1894, publikuje w czasopiśmie „Biblioteka Warszawska" poszczególne części swego wielotomowego dzieła „Przyszła wojna pod względem technicznym ekonomicznym i politycznym".

1898, przeznacza posiadane nieruchomości w Warszawie (Marszałkowska róg Hożej) na rzecz nowo otwieranej Politechniki Warszawskiej.

1898, publikacja „Przyszłej wojny..." w języku rosyjskim. Jej ukazanie się zbiega się w czasie z inicjatywą cara Rosji Mikołaja II n.t. zwołania I Międzynarodowej Konferencji Pokojowej. Część badaczy i komentatorów twierdziła, że książka Blocha wywarła wpływ na cara i jego otoczenie i przyczyniła się do wystąpienia z powyższą inicjatywą. Inni uważali, że Bloch napisał ją z inspiracji władz zaniepokojonych rosnącą przewagą militarną przeciwników Rosji.

1899, publikacja „Przyszłej wojny..." w jęz. polskim i kilku językach światowych, która wzbudziła żywe zainteresowanie kół pacyfistycznych, a zarazem krytykę, głównie ze strony kół wojskowych.
Bloch nie był członkiem oficjalnej delegacji rosyjskiej na I Międzynarodową Konferencję Pokojowa w Hadze (1899). Cały czas obserwował jednak jej obrady oraz uczestniczył w imprezach towarzyszących Konferencji, organizowanych przeważnie przez pacyfistów. Ponieważ rezultaty Konferencji odbiegały od jego oczekiwań i nie spowodowały zaprzestania zbrojeń, rozpoczął aktywną działalność propagandową na rzecz udowodnienia absurdalności wojny i zaprzestania zbrojeń i stał się jednym z najbardziej zaangażowanych propagatorów tych idei, adresowanych do polityków i wojskowych, bo od ich decyzji zależała skuteczna realizacja.

1901, Polska Akademia Umiejętności złożyła formalny wniosek o przyznanie Janowi Blochowi Pokojowej Nagrody Nobla. Wniosek formalnie podpisał rektor UJ, prof. Stanisław hr. Tarnowski. Wniosek zyskał poparcie kilku innych naukowców i pacyfistów: Samuela Bearta de la Faille – członka Miedzynarodowego Biura Pokoju, hr. Constantina Nigry – włoskiego senatora i dyplomaty, Philippe Sagnac'a – profesora Uniwersytetu w Lille oraz dwóch polskich naukowców z Instytutu Prawa Międzynarodowego UJ dr Franza Kasparka i hr. Michała Rostworowskiego.

1901, Bloch rozpoczął prace na rzecz otwarcia w Lucernie Muzeum Wojny i Pokoju i zaangażował znaczne środki w urzeczywistnienie tego pomysłu. Nie doczekał jego materializacji, Muzeum otwarto kilka miesięcy po jego śmierci, w czerwcu 1902 r. Funkcjonowało formalnie do 1919 roku, choć praktycznie zaprzestało działalności z chwilą wybuchu I wojny światowej.

7 stycznia 1902 r. Jan Bloch zmarł w Warszawie, w wieku 66 lat. W sporządzonym testamencie przeznaczył znaczne środki na cele charytatywne.

O Janie Blochu podczas posiedzenia Rady Nadzorczej Commerzbanku w Warszawie

Empty
  •  Drukuj 
  • Email
Szczegóły
Ogólne
27 październik 2015
Odsłony: 19273

W dniach 2 – 4 września 2015 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Nadzorczej Commerzbank AG – strategicznego inwestora mBanku. Podczas uroczystej kolacji na Zamku Królewskim, którą otworzyli Prezes Rady Nadzorczej mBanku Maciej Leśny oraz Klaus Peter Mueller - Prezes Rady Nadzorczej CB, zaś honorowym speakerem był Jan Vincent Rostowski – b. minister finansów RP, uczestnikom wręczono angielską wersję książki „Capitalist, pacifist, filantropist. Jan Bloch (1836 – 1902)", którą przygotowała Fundacja Jana Blocha. Książka została opatrzona komentarzem wyjaśniającym.

Czytaj więcej: O Janie Blochu podczas posiedzenia Rady Nadzorczej Commerzbanku w Warszawie

Pokojowa Nagroda Nobla

Empty
  •  Drukuj 
  • Email
Szczegóły
Ogólne
06 styczeń 2015
Odsłony: 31745

    Tym zaszczytnym wyróżnieniem uhonorowany został – w ponad stuletniej historii Nagrody – jeden Polak: Lech Wałęsa. Nie on jeden stawał jednak w szranki rywalizacji. O przyznanie Nobel Peace Prize ubiegało się w latach 1901 – 1955 (Komitet Nagrody ujawnia nazwiska nominowanych dopiero po upływie 55 lat) kilku kandydatów wysuwanych przez różne gremia krajowe i zagraniczne. Pierwszym z nich był Jan Gottlieb Bloch, wybitny przemysłowiec i finansista, budowniczy linii kolejowych w Królestwie Polskim i w Cesarstwie Rosyjskim, zwany popularnie „królem kolei." Znalezienie się w gronie nominatów zawdzięcza nie swojej działalności gospodarczej, lecz aktywności w ruchu pacyfistycznym. Koronnym argumentem za wysunięciem jego kandydatury było opublikowanie w 1898 roku fundamentalnego wielotomowego dzieła „Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym", w której udowadniał, iż wskutek postępu techniki współczesne wojny nie mają sensu – prowadzą bowiem do całkowitego wyniszczenia społeczeństw. Żadne z nich bowiem nie jest w stanie udźwignąć ciężaru przygotowań do wojny i do jej prowadzenia. W wojnie tej nie będzie de facto zwycięzców, będą tylko zwyciężeni. Tezy te Bloch popierał skrupulatnie zbieranymi danymi statystycznymi, faktami historycznymi i przewidywaniami prognostycznymi. Już w roku 1901 – w pierwszej edycji Pokojowej Nagrody Nobla – Blocha zgłosiło czterech nominujących (linki do nominacji po kliknięciu w nazwisko):

Beart de la Faille – członek Stałego Międzynarodowego Biura Pokoju w Hadze,

hrabia Nigra - włoski senator, były ambasador Włoch w Austrii,

Philippe Sagnac – profesor historii nowoczesnej Uniwersytetu w Lille.

Kasparek i Rostworowski - dwóch Polaków, członków Międzynarodowego Instytutu Prawa

List popierający skierował do Komitetu Nagrody także Stanisław Tarnowski – ówczesny Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Powodem wysunięcia kandydatury była – we wszystkich wnioskach – „Przyszła wojna...". Dzieło Blocha stanowi bowiem do dziś zdumiewający przykład trafności ocen. Pierwsza, a przede wszystkim II wojna światowa udowodniły ponad wszelką wątpliwość, że współczesne wojny są wojnami totalnymi i niosą masową zagładę ludności cywilnej oraz ruinę gospodarki światowej.

    Rywali miał Bloch przednich - wybitnych działaczy międzynarodowego ruchu pacyfistycznego: Bertę von Suttner, Frederica Passy, twórcę Międzynarodowego Czerwonego Krzyża – Dunanta, przewodniczącego Stałego Biura Pokoju – Ducommuna i wielu innych. W pierwszym roku pojawiło się ogółem 136 nominacji. Kandydatów było oczywiście mniej – niektóre nazwiska (jak choćby Blocha) pojawiały się kilkakrotnie. Z rywalizacji o prestiżowa Nagrodę wyeliminowała Blocha przedwczesna śmierć, zmarł w styczniu 1902 roku, przed rozstrzygnięciem konkursu.

    O dziwo, najczęściej zgłaszanym kandydatem do Pokojowej Nagrody Nobla spośród Polaków był Ludwik Zamenhoff – warszawski lekarz, twórca międzynarodowego języka esperanto. Lingua franca służyć miała – zdaniem rekomendujących - porozumieniu ludzi różnych narodów i kultur. Pojawiał się w nominacjach aż 14 razy, w różnych latach, od 1907 do 1914 roku. Wśród kandydatów znaleźli się także: profesor prawa Uniwersytetu we Lwowie Oswald Balzer (1926), Józef Polak (1928) – aktywista ruchu na rzecz pokoju i Józef Piłsudski (1934).

Więcej na: 

The Nomination Database for the Nobel Prize in Peace, 1901-1956 

Artykuł Petera Van den Dungena "Zapobiegając katastrofie: Pierwsze na świecie Muzeum Pokoju" (Ritsumeikan Journal of International Studies, Marzec 2006)- w tłumaczeniu Katarzyny Szwarc.

Artukuł Petera van den Dungena "Jan Bloch i inauguracyjna Pokojowa Nagroda Nobla (1901 r.)"

Jan Gottlieb Bloch

Empty
  •  Drukuj 
  • Email
Szczegóły
Ogólne
24 luty 2015
Odsłony: 49417

Jan Gottlieb (Bogumił) BLOCH (1836-1902). Wybitny finansista i przemysłowiec, jeden z pionierów budownictwa kolejowego w Królestwie Polskim i Cesarstwie Rosyjskim, znany jako „król kolei". Współtwórca instytucji finansowych Królestwa m. in. Banku Handlowego w Warszawie i Towarzystwa Kredytowego m. Warszawy, długoletni prezes Giełdy Warszawskiej, założyciel pierwszego w Polsce Biura Statystycznego. Twórca wielu inicjatyw obywatelskich, z których należy podkreśli wkład w dzieło utworzenia Politechniki Warszawskiej. Autor kilkudziesięciu prac naukowych i studiów z dziedziny kolejnictwa, finansów i kredytu oraz gospodarki ziemią i gospodarki komunalnej, z których dwie zostały odznaczone złotymi medalami na Kongresie Geograficznym i Wystawie Światowej. Czołowy propagator idei pacyfistycznych i uczestnik ruchu pacyfistycznego, autor wielotomowego dzieła Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym, w którym przewidział katastroficzne skutki działań militarnych we współczesnej dobie. Kandydat do pokojowej Nagrody Nobla w 1901 roku. Współorganizator Międzynarodowej Konferencji Rozbrojeniowej w Hadze w 1899 roku. Założyciel pierwszego w historii Muzeum Wojny i Pokoju w Lucernie. Społecznik i filantrop.

SZKIC BIOGRAFICZNY OPRACOWANY PRZEZ ANDRZEJA ŻORA, AUTORA KSIĄŻKI "FIGLE HISTORII" POWSTAŁEJ Z INICJATYWY NASZEJ FUNDACJI (20 STRON)

Linki

Empty
  •  Drukuj 
  • Email
Szczegóły
Ogólne
29 grudzień 2014
Odsłony: 12978
  • Szkoła zabawkarska w Nałęczowie ufundowana przez Jana Blocha
  • Jan Gottlieb Bloch - Wikipedia
  • Dzieła Jana Blocha w oryginale, cyfrowe zbiory Biblioteki Narodowej
  • Jednotomowy skrót The Future of War, wraz z zapisem rozmowy Stead'a z Janem Blochem

Więcej artykułów…

  1. Muzeum WiP w Lucernie
  2. Nasi partnerzy
  3. Kontakt
  4. Publikacje

Nawigacja

  • Start
  • Nasi partnerzy
  • Wybrane publikacje o JB
  • Kalendarium życia i działalności
  • Muzeum WiP w Lucernie
  • Książki
  • Linki

Aktualności

  • Nowe fakty o rodzinie Jana Gotlieba Blocha (Wydarzenia) 2022-07-27 08:55:59
  • Pierwsze Muzeum Pokoju - Wykład Paula Morrow o muzeum stworzonym z inicjatywy Jana Blocha w Lucernie w 1902 r. (Wydarzenia) 2022-07-05 13:25:56
  • Bloch w STOLICY (Wydarzenia) 2022-03-14 08:53:21
  • Budować czy nie budować? Stosunek carów do rozwoju kolei żelaznych w Cesarstwie Rosyjskim i Królestwie Polskim w XIX wieku (Wydarzenia) 2021-12-16 14:43:47
  • RADIO Lublin o Blochu (Wydarzenia) 2021-12-07 16:09:49
Bootstrap is a front-end framework of Twitter, Inc. Code licensed under MIT License. Font Awesome font licensed under SIL OFL 1.1.